به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام ایمان شکیبایی در وبینار تبیین معارف انقلابی با محوریت کتاب نهج البلاغه، گفت: انقلاب با ولایت معنا پیدا می کند و ولایت هم به پشتیبانی مردم جامعه که امام خمینی(ره)هم فرمود: پشتیبان ولایت فقیه باشید تا به مملکت شما آسیبی نرسد،این جمله مفهومش این است که اگر ولایت فقیه ضربه ببیند،مملکت از بین خواهد رفت.در این میان موضوع ولایت مداری مردم و مردم داری ولی در نهج البلاغه بسیار پررنگ به چشم می خورد، به گونه ای که امیرالمومنین(علیه السلام) می فرماید: و اعـظم ما افترض سبحانه من تلک الحقوق حقُّ الوالی علی الرَّعیَّة و حقُّ الرَّعیَّة علی الوالی فریضةٌ فرضها اللّه سبحانه لکلٍّ علی کلٍّ.

در مـیـان حـقـوق واجـبـه ، حـق حـاکـم بر مردم و حق مردم بر حاکم از مهمترین حقوقی است که خداوند سبحان برای هر دو گروه لازم شمرده است .

وی در ادامه به موضوع مردم داری ولی و مصادیق آن در نهج البلاغه اشاره کرد که گزارش آن بطور مختصر در ذیل تقدیم می شود:

الف . مردم داری ولی

۱. خودسازی

والی مـی بـایـسـت آن گـونـه خـودسازی و تهذیب نفس داشته باشد که مقام و موقعیت او را تکان ندهد و دگرگون نسازد، مغرور نشود و شخصیتش تغییر پیدا نکند.

فـانَّ حـقاً علی الوالی الاّ یغیّره علی رعیَّته فضلٌ ناله ، و لا طولٌ خصَّ به ، و ان یزیده ما قسم اللّه له من نعمه دنوّاً من عباده و عطفاً علی اخوانه .

بـر زمـامـدار واجـب اسـت کـه اگـر امـوالی بـه دسـت آورد، یا نعمتی مخصوص او شد، دچار دگـرگـونـی نـشـود، و با آن اموال و نعمت ها بیشتر به بندگان خدا نزدیک گردد و به برادرانش مهربانی بیشتری روا دارد.

امـوری را کـه امـام عـلیـه السـلام در زمـیـنـه خـودسـازی بـه کارگزاران خود توصیه می فرماید عبارتند از:مقاومت در مقابل وسوسه ها(وامره ان یکسر نفسه من الشهوات)،پرهیز از ریاست طلبی(ولا تقولن انی مومر آمر فاطاع)،دل نبستن به دنیا(فاتق الله یابن حنیف، ولتکفف اقراصک)،ارتباط مستمر با خداوند(به مالک اشتر فرمود: نیکوترین و بهترین ساعات شب و روزت را برای خود و خدای خود انتخاب کن)

۲. مردمی بودن

مـنـظـور از مـردمـی بودن زمامدار، همگام و همراه بودن با مردم ، درد آنان را احساس کردن و بـرای درمـانـش چاره جویی نمودن ، خود را به جای آنان قرار دادن و هیچ امتیازی را برای خود و نزدیکان خود قائل نشدن ، در سختیهای زندگی شریک غم مردم بودن و برای رفع فقر و فلاکت آنان برنامه ریزی کردن است .

جلوه های مردمی بودن والی عبارتند از:فروتنی در برابر مردم(...یوضع امرهم علی الکبر)،پرهیز از امتیازطلبی(و ان لکم عندی...ان تکونوا عندی فی الحق سواء)،شرکت در سختیهای مردم(...ولا اشارکهم فی مکاره الدهر...)،اهتمام به فقر زدایی(اگـر نـبـود عـهـد و مـسـئولیتی که خداوند از علماء و دانشمندان (هر جامعه ) گرفته که در برابر شکمخوارگی ظالم و گرسنگی ستمدیدگان سکوت نکنند، من مهار شتر خلافت را رها می ساختم و از آن صرف نظر می نمودم)،تامین نیازمندیها و توسعه درآمدها (فامَّا حقُّکم علیَّ... توفیر فیئکم علیکم)،دوری از تشریفات(واللّه ما ینتفع بهذا امراؤ کم ، و انَّکم تشقُّون علی انفسکم و تشقون به فی آخرتکم)،صداقت و صراحت (ذمَّتی بما اقول رهینة و انا به زعیمً)،و در دو جای نهج البلاغه از جمله وظایف حاکم را صداقت با مردم دانسته ، می فرماید:ولیصدق ر ائدٌ اهله؛حاکم باید راهنمای مردم خود بوده و به آنان راست بگوید،ساده زیستی(... الا و انَّ امـامـکم قد اکتفی من دنیاه بطمریه ، و من طعمه بقرصیه ... فو اللّه ما کنزت من دنـیـاکـم تـبـراً، و لا ادَّخـرت من غنائمها وفراً، و لا اعددت لبالی ثوبی طمراً و لا حزت من ارضها بشراً...)،خوش بینی به مردم (انَّ حسن الظَّنّ یقطع عنک نصباً طویلاً)،جلب رضایت عمومی؛این مهم در سیره عملی و اندیشه سیاسی امام(علیه السلام)کاملا مشهود است،خود را حافظ مردم دانستن( حـق عـلی الامـام ان یـحـکـم بـمـا انـزل اللّه و ان یـؤ دی الامـانـة فـاذا فعل ذلک فحق علی الناس ان یسمعوا اللّه و ان یطیعوا و ان یجیبوا اذا دعوا)،تغافل(و تغاب عن کلّ ما لا یضج لک)،نصیحت و ارشاد مردم(فاما حقکم علی فالنصیحه لکم)،جهل زدایی(فامّا حقُّکم علیَّ... تعلیمکم کیلا تجهلوا)،تعالی اخلاقی مردم(فامّا حقَّکم علیَّ... تاءدیبکم کیما تعلموا)

۳. پیشگام بودن حاکم(ایُّهـا النَّاس انـّی واللّه مـا احـثُّکـم عـلی طـاعـةٍ الاّ و اسبقکم الیها و لا انهاکم عن معصیةٍ الا وا تناهی قبلکم عنها)

۴. درستکار بودن کارگزاران

انـتـظـار مـردم از کـارگـزارانـشـان آن اسـت کـه آنـهـا افـرادی درستکار باشند.(به نامه مالک اشتر مراجعه شود)

۵ . عدالت خواهی

حضرت زیبایی حکمرانی را فقط در اجرای عدالت می داند:

جمال السیاسة العدل فی الامرة و العفو مع القدرة .

زیبایی سیاست عدالت در حکمرانی و گذشت از موضوع قدرت است .

و حـکـومـت و مـقـامـی کـه نـتواند اجرای عدالت نماید به اندازه کفش وصله داری و یا عطسه بزغاله ای ارزش ندارد.

۶ . رعایت مساوات

امـیـر مـؤ مـنـان علیه السلام ، در بیان حقوق مردم نسبت به خود به عنوان حاکم اسلامی می فرماید:

و ان تکونوا عندی فی الحق سواء.

(حق شما بر من آن است که ) همه شما در پیشگاه من مساوی باشید.

۷. مراعات اخلاق اسلامی

از جـمـله حـقـوقـی کـه مـردم نـسـبـت به والی اسلامی دارند، آن است که از نظر اخلاقی یک الگوی تمام عیار برای همگان باشد، نگرش انسانی و فرا مذهبی به شهروندان داشته بـاشـد و حـتـی نـسـبـت بـه غـیـر مـسـلمـانـان بـه عـنـوان انـسـان ، آنـان را زیـر بال خود گرفته ، مورد تکریم و احترام قرار دهد.

امیر مؤ منان علیه السلام ضمن توصیه به مالک اشتر در برخورد همراه با محبت و لطف و اجتناب از برخوردهای نامناسب می فرماید:فانهم صنفان : اما اخ لک فی الدین ، او نظیر لک فی الخلق .مردم دو گروه بیش نیستند، یا برادران دینی تواند، و یا انسانهایی هستند همچون تو.و حـاکـم مـوظـف اسـت نـسـبـت بـه هـمه مردم موضع پدرانه داشته باشد.

استاد حوزه افزود:انصافا تمام نکاتی که در بحث مردم داری ولی عرض شد را در سیره علمی و عملی امام راحل و مقام معظم رهبری شاهد بوده ایم و هستیم،که جا دارد خدای متعال را به خاطر نعمت ولی فقیه ستایش و شکرگزاری نماییم.

شکیبایی در بخش دوم سخنان خود به موضوع ولایت مداری مردم پرداخت که خلاصه ای از آنها در ذیل گزارش می شود:

ب . ولایت مداری مردم

۱. فرمانبرداری

مـسـئله فـرمـانـبـرداری از حـاکـم ، در بـیـن هـمـه عـقـلای عـالم اصـل پـذیـرفـتـه شـده ای اسـت ؛ چـرا کـه تـحقق حاکمیت و ثبات نظام بدون آن امکان نمی پذیرد.در بین زمامداران ، اطاعت از ولی امر و دستورات وی بر همگان تقدم دارد و این حقی است که شـارع مـقدس آن را لازم شمرده است . امام علیه السلام در بیان حقوقی که به عهده امت دارد می فرماید:

... والطاعة حین امرکم .هرگاه فرمان دادم اطاعت کنید.

بـه هـر حـال اگـر چـنـین روحیه ای در تمامی رده های حکومتی و سازمانی حکمفرما شود، یک نظام هماهنگ و موفق و قدرتمند و کارساز تحقق می یابد. امام علیه السلام می فرماید:

اطع من فوقک یطعک من دونک و اصلح سریرتک یصلح اللّه علانیتک .

از مـافوق خود اطاعت کن تا زیر دستانت از تو اطاعت کنند و نهان و درون خود را اصلاح کن تا خدا ظاهرت را اصلاح نماید.

۲. نصیحت و خیرخواهی

 در بـیـان حقوق زمامدار نسبت به مردم به خیر خواهی آشکار و نهان مردمی نسبت به حاکم اشاره کرده و می فرماید:

والنّصیحة فی المشهد والمغیب .در آشکار و نهان خیرخواهی را از دست ندهید.

۳. اکرام و احترام(و الآداب حلل مجدده)

۴. ترک تملق

چاپلوسی برای زمامدار خطرآفرین است چرا که : ان کثره الاطراء تحدث الزهو، و تدنی من العزه .

ستایش بی اندازه ، خودپسندی می آورد و انسان را به سرکشی وا می دارد.

۵ . وفاداری به رهبر

از آنـجـایـی کـه مـوفـقـیت حاکم در گرو اطاعت مردم از اوست بدون یاری مردمی هرگز به اهداف متعالی خود نائل نخواهد شد. بنابراین بر مردم لازم است همواره اعلام وفاداری نسبت به رهبر نموده و نسبت به بیعتی که با وی داشته اند وفادار باشند:

و اما حقی علیکم فالوفاء بالبیعة .حق من بر شما آن است که در بیعت خود با من وفادار باشید.

مقصود از بیعت ، نوعی تعهد در مقابل بیعت شونده مبنی بر اطاعت از وی است .

۶ . یاری رهبر با بصیرت کامل

از آنـجـایـی کـه تـعـهـدات طـرفـین امت و امام به منظور رشد و ترقی جامعه و رسیدن به کمال است اطاعت و همکاری مردم با رهبری می بایست از روی شناخت و آگاهی بوده و در جهت سـازنـدگـی و پـیـشـرفت نظام و مملکت به کار بسته شود. بدیهی است عدم آشنایی به وظایف و بصیرت نداشتن به تکالیف موجب رواج فساد، ظلم و بی عدالتی می شود.

امـیـر مـؤ مـنـان عـلیـه السـلام پـس از آن کـه بـزرگـتـریـن حـق را حـقـوق مـتـقـابـل امـام و امـت مـی داند بی توجهی به آن را از ناحیه هر کدام موجب پدید آمدن تبعات ناگوار غیرقابل جبران دانسته و از جمله آن تبعات ، نابودی وحدت کلمه و بروز ستم های آشکار و خوار شدن نیکان است.

شکیبایی در پایان گفت:امیدواریم که در این عرصه حساس از انقلاب،مردم فهیم ما دست از ولایت مداری و پشتیبانی از ولایت فقیه برندارند و همچون گذشته با عزمی راسخ و جدی انقلابی بمانند تا ان شاء الله ظهور پربرکت حضرت حجت(عج)محقق بشود.